روز مرد مبارک
پلیمر پیشرفته دانا فرا رسیدن میلاد حضرت علی (ع) و روز مرد را تبریک می گوید.
پلیمر پیشرفته دانا فرا رسیدن میلاد حضرت علی (ع) و روز مرد را تبریک می گوید.
در برخی از کاربردها مقاومت به ضربه پلی آمید پارامتر محدود کننده استفاده از این ترموپلاستیک مهندسی است. به همین دلیل همواره اصلاح مقاومت ضربه این ترموپلاستیک یکی از زمینه های تحقیقاتی و البته تجاری پر مخاطب بوده است. باید در نظر داشت از آنجایی که این روزها استفاده از پلاستیک های بازیافتی نیز توجه زیادی به خود جلب کرده است، بنابراین اصلاح مقاومت ضربه پلی آمیدهای بازیافتی نیز نکته مهمی است و باید راه حل های تجاری مناسب آن را پیدا کرد.
SK Functional یکی از بزرگترین شرکت های فعال در حوزه تولید پلیمرها و مواد شیمیایی پایه در دنیا است. اصلاح کننده های ضربه یکی از محصولات مهم این شرکت هستند که در این گروه گریدهای مناسبی برای افزایش مقاومت ضربه پلی آمید دیده می شود.
Lotader 4700 یکی از این گریدها است که به صورت ویژه برای افزایش ضربه پذیری پلی آمید طراحی شده است. این گرید کوپلیمر ویژه ای بر پایه اتیلن، اتیل آکریلات و مالئیک انیدرید است. ساختار ویژه این گرید سازگاری مهندسی شده ای با پلی آمید دارد و به دلیل قابلیت جذب انرژی آن منجر به افزایش مقاومت ضربه در کنار حفظ دیگر خواص مکانیکی چون سفتی و سختی می شود.
درصد مورد نیاز از Lotader 4700 بر اساس میزان مورد نیاز مقاومت ضربه تعیین می شود و کمتر از دیگر انواع اصلاح کننده است. مزیت اصلی این گرید امکان استفاده به صورت Dry Blend در فرایند تزریق قطعه نهایی است. در واقع این گرید به فرایند کامپاندینگ و اختلاط جدا نیازی ندارد و به صورت مستقیم در فرایند تزریق انواع گریدهای PA6 و PA66 می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
مزیت دیگر Lotader 4700 عدم تاثیر بر ویسکوزیته محصول و کیفیت فرایند تزریق است. این مزیت باعث می شود این گرید برای تولید قطعاتی با هندسه پیچیده مناسب باشد.
فیلم های استرچ PVC برای بسته بندی مواد غذایی تازه ای چون میوه و سبزیجات، انواع گوشت تازه و نیمه آماده به کار می روند. بیشتر این محصولات حین فروش یا مصرف در دمای یخچال نگهداری می شوند و در این شرایط بخار آب موجود در بسته بندی پس از میعان به صورت قطرات آب در بسته بندی جمع می شوند. این اتفاق کیفیت بصری بسته بندی را کاهش می دهد و حتی می تواند فرایند فاسد شدن غذا را تسریع کند. برای غلبه بر مشکل فوق افزودنی هایی با نام آنتی فاگ (Anti fog) یا ضد مه توسعه داده شده اند.
انتخاب صحیح گرید مناسب این افزودنی ها و توجه به نکات فنی که در استفاده از آن ها مهم است، می تواند عملکرد آنتی فاگ ها را تضمین کند. این افزودنی ها بر پایه Surfactant ها توسعه داده شده اند و با مهاجرت به سطح فیلم باعث آبدوست شدن فیلم و به دنبال آن پخش یکنواخت قطرات آب می شوند.
غلظت مورد نیاز بر اساس فرمولاسیون، مدت زمان سرویس دهی، ضخامت فیلم استرچ و نوع آنتی فاگ تعیین می شود و در محدوده 2-4 phr است. گلیسرول استرها، سوربیتول استرها، اتوکسیلات ها یا ترکیبی از آن ها گزینه های Anti fog مناسبی برای فیلم های PVC هستند. همچنین باید در نظر داشت در خصوص فیلم های استرچ مورد استفاده در بسته بندی مواد غذایی مانند گوشت، بایستی از گریدهای بهداشتی و مناسب برای قرار گیری در تماس با مواد غذایی استفاده کرد.
امروزه اهمیت بازیافت پلاستیک ها خصوصا بازیافت فیلم های BOPP و توجه به اصل توسعه پایدار که لازمه اصلی آن حفظ محیط زیست و منابع طبیعی برای آینده است، بر کسی پوشیده نیست. از آنجایی که بیش از یک سوم از کل پلاستیک های تولیدی در صنعت بسته بندی به کار گرفته می شوند و توجه به این نکته که این گروه از محصولات طول عمر کوتاهی دارند و با توجه به ضخامت کم، حجم زیادی را در بین پسماندهای مختلف دارند، بنابراین توجه به بازیافت این محصولات اهمیت ویژه ای دارد.
میتسوئی کمیکال ژاپن در بین پرچم داران صنعت بازیافت در همکاری مشترک با دو شرکت ژاپنی دیگر توانسته است خط نیمه صنعتی بازیافت فیلم های BOPP را راه اندازی کند. RePLAYER نام تجاری فناوری میتسوئی کمیکال برای بازیافت فیلم های BOPP است. با اتکا به این فناوری میتسوئی کمیکال می تواند فیلم های چاپ شده را رنگ زدایی کند و تبدیل به گرانول های پلی پروپیلن با قابلیت تولید مجدد فیلم های پایه پلی پروپیلن کند. علاوه بر تسلط بر دانش فنی مورد نیاز برای توسعه این تکنولوژی، حضور میتسوئی کمیکال در سراسر زنجیره ارزش فیلم های پلیمری منجر به رقابت پذیری این شرکت در این بخش شده است.
یکی از صنایعی که سخت گیرانه ترین الزامات فنی و بهداشتی را دنبال می کند، صنعت لوازم پزشکی است. با توجه به اینکه تمامی قطعات پزشکی به صورت مستقیم و غیر مستقیم با بدن انسان در تماس قرار می گیرند، بنابراین توجه ویژه ای به مواد اولیه مورد مصرف در این صنعت می شود. یکی از مهمترین گروه های مواد اولیه مورد مصرف در این صنعت انواع پلیمرها شامل ترموپلاستیک ها و ترموست ها یا همان رابرها هستند. در میان ترموپلاستیک ها یکی از گروه های مهم و پرمصرف TPE ها هستند.
بر اساس کاربرد نهایی، مانند تولید انواع تیوب و شلنگ پزشکی، کیسه خون، قطعات سرنگ، ماسک تنفسی، بدنه و پنل دستگاه های مختلف و … الزامات فنی مختلفی چون خواص مکانیکی، فیزیکی و شیمیایی اهمیت پیدا می کنند. در کنار تمامی این الزامات، بایستی تمامی مراحل تولید استاندارد های لازم برای تولید محصولات مورد استفاده در کاربردهای پزشکی را برآورده کنند. همچنین بر اساس کاربرد نهایی معیارهای مختلفی در تعیین میزان مجاز عناصر تهدید کننده سلامتی تعیین می شود. در مرحله نهایی بایستی دقت کرد محصول مورد نظر در چه فرایندهای ضد عفونی مانند Autoclave مورد استفاده قرار می گیرد؟ در اینصورت TPE مورد استفاده باید پایداری حرارتی بالایی برای قرار گیری در معرض دماهایی برابر با 120 °C و بیشتر را داشته باشد. همچنین رنگ و ابعاد قطعه مورد نظر در این شرایط بایستی پایدار باشد.
از آنجایی که معمولا جنس بدنه تجهیزات پزشکی از پلیمرهایی چون ABS, PC, PET, ASA, SAN, PS PE, PP تشکیل می شود، TPE در تجهیزات پزشکی بایستی چسبندگی مناسبی به این پلیمرهای پایه داشته باشد. در نهایت چنانچه TPE در کاربردهایی چون پنل و دکمه های کنترلی دستگاه های پزشکی استفاده می شود، لازم است از انواع Soft Touch و با حس لامسه مناسب استفاده شود و قابلیت رنگ پذیری نیز وجود داشته باشد.
محصولات فومی پایه PVC کاربردهای مختلفی همچون تولید چرم های مصنوعی، لوله های چند لایه حاوی فوم، فوم بردها و … دارند. یکی از راه های دستیابی به ساختار فوم استفاده از عوامل فوم زا در فرمولاسیون این محصولات است. برای ایجاد ساختار فوم یکنواخت در کنار عوامل فوم زا استفاده از افزودنی های فعال کننده فوم یا کیکر (Kicker) ضروری است.
کیکر یا فعال کننده های فوم ایجاد سلول های یکنواخت را در فوم نهایی ممکن می کنند و به بهبود فرایند اختلاط این عوامل و ذوب یکنواخت PVC نیز کمک می کنند. از دیگر مزایای استفاده از کیکرها افزایش بازدهی عوامل فوم زا و درصد فوم و همچنین جلوگیری از ایجاد زود هنگام فوم ها است. Kicker ها معمولا در دو حالت جامد و مایع موجود هستند و پایه فلز روی (Zn) هستند. ترکیبات کلسیم روی و باریم روی از جمله مهمترین کیکرهای مورد استفاده در تولید محصولات مختلف هستند.
هر چند حجم بازار فیلم های پلی اتیلنی بزرگتر از انواع پایه پلی پروپیلنی است، اما وقتی معیارهای فنی خاصی برای بسته بندی مورد نظر وجود داشته باشد، دیگر ساختارهای پایه پلی پروپیلن هستند که می توانند برآورده کننده خواص موارد نیاز باشند. امروزه به ندرت فیلم های پلیمری به صورت تک لایه تولید می شوند و ساختارهای چند لایه به دلیل مزایای فنی و حتی اقتصادی مورد توجه هستند. وقتی در این ساختارهای چند لایه از پلیمرهایی با ترکیب شیمیایی متفاوت استفاده می شود، بایستی از چسب های بین لایه ای (Tie Layer) برای اتصال لایه های ناهمگون استفاده کرد. این چسب ها عموما بر پایه پلی اتیلن هستند که با گروه های شیمیایی مختلف در اصطلاح عامل دار شده اند. اما هنگامی که ساختار فیلم چندلایه بر پایه پلی پروپیلن است بایستی به منظور دستیابی به حداکثر کارایی از چسب های پایه پلی پروپیلنی استفاده کرد.
تولید چسب های پایه پلی پروپیلن پیچیدگی های فنی بیشتری در مقایسه با انواع پلی اتیلنی دارد و به همین دلیل تولید کنندگان محدودتری نیز دارد. میتسوئی کمیکال ژاپن یکی از تولید کنندگان چسب های Tie Layer پلی پروپیلنی است که در این بخش با گریدهای تولیدی این کمپانی آشنا خواهیم شد.
یکی از مهمترین گروه های گریدهای Tie Layer پایه پلی پروپیلن، گریدهای مورد استفاده در فرایند تولید فیلم های چند لایه به روش فیلم دمشی یا Blown Film است. در این بخش میتسوئی کمیکال سه گرید AT3523E, QB509E و CP510E را عرضه می کند. انتخاب گرید مناسب بر اساس ساختار فیلم، خط تولید و میزان چسبندگی مورد نیاز صورت می گیرد. گرید AT3523E دارای بیشترین چسبندگی است، گرید QB509E چسبندگی متوسط و فرایند پذیری بهتری در سرعت های تولید بالا دارد و بالاخره گرید CP510E متناسب با ویژگی های لازم برای توسعه پایدار و استفاده از منابع تجدیدپذیر توسعه داده شده است
پلی آمید 6 (PA6)و پلی آمید 66 (PA66) پرکاربردترین عضو خانواده پلی آمیدها هستند. گریدهای مختلف PA6 و PA66 برای روش های شکل دهی مختلفی چون اکستروژن و تزریق مناسب هستند و کامپاندهای مختلف آن ها مانند انواع تقویت شده با الیاف در صنایعی چون خودروسازی، لوازم خانگی، برق و الکترونیک و بسته بندی به کار می روند. در این بخش به شرح تفاوت ها، مزایا و کاربردهای این دو گروه خواهیم پرداخت.
معمولا در نامگذاری گروه های مختلف PA از اعداد استفاده می شود. این عدد نشان دهنده تعداد اتم های کربن میان گروه های عاملی در زنجیره پلی آمید است. برای مثال PA6 با استفاده از منومر Caprolactam که حاوی شش اتم کربن است تولید می شود و PA66 از دو منومر Adipic Acid و Hexamethylene Diamine تولید می شود که هر کدام شش اتم کربن دارند. این تفاوت منومرهای مورد استفاده در تولید پلی آمیدهای 6 و 66 باعث تغییر در خواص آن ها در قطعات تولیدی می شود. به صورت کلی هر دو PA6 و PA66 در گروه پلی آمیدهای با استحکام مکانیکی، پایداری ابعادی و مقاومت حرارتی خوب هستند و در طبقه پلیمرهای مهندسی قرار می گیرند. همچنین می توان گفت پلی آمیدها مقاومت خوبی در برابر سایش دارند، سفتی، سختی و چقرمگی بالایی دارند، عایق الکتریکی خوبی هستند و با فرایند پذیری خوب مناسب تولید قطعات با خواص مکانیکی بالا هستند.
PA66 در ابتدای دهه چهل میلادی توسط کمپانی Dupont به بازار معرفی شد و در تولید الیاف های سنتزی به کار گرفته شد. در ادامه در موسسه ای تحقیقاتی در آلمان و در انتهای دهه چهل میلادی، PA6 تولید شد. پلی آمید 6 نیز در ابتدا در کاربری الیاف استفاده شد و الیاف های تولیدی با این پلی آمید در مقایسه با PA66 قدری منعطف تر، نرم تر و با استحکام مکانیکی کمتر بودند.
اگر بخواهیم بین PA6 و PA66 مقایسه ای کیفی انجام دهیم، باید گفت:
در حین خرید خودرو معیارهایی چون عملکرد فنی، زیبایی ظاهری و پارامترهای مربوط به وضعیت ایمنی خودرو در انتخاب مشتریان تاثیر گذار است. در کنار تمامی این عوامل راحتی کابین و ویژگی های مربوط به تزئینات داخلی خودرو پارامتر بسیار مهمی است که این روزها در ذهن مشتریان می گذرد.
وجود فضاهای مناسب برای نگهداری اشیاء مختلف و مورد نیاز در فضای داخلی خودرو و به خصوص داشبورد تاثیر مهمی بر راحتی و تجربه کاربری مناسب در حین استفاده از خودرو دارد. از جمله این فضاها می توان به فضای نگهداری گوشی تلفن همراه، لیوان، عینک دودی و … اشاره کرد.
مواد اولیه مناسب برای تولید این نگهدارنده ها بایستی مطابق با الزامات کاربری آن ها باشد. برای مثال مواد اولیه مناسب برای تولید محفظه نگهدارنده گوشی تلفن همراه یا لیوان بایستی ضد لغزش باشد، امکان تولید آن در رنگ های متفاوت وجود داشته باشد، اجزای فرمولاسیون آن به سطح مهاجرت نکنند و در برابر شرایط تابش نور خورشید و گرما پایدار باشد.
TPE ها گزینه بسیار مناسبی برای تولید این قطعات هستند و امکان شخصی سازی تمامی خواص در آن ها وجود دارد. تولید در رنگ های مختلف، تنظیم نرمی و لغزندگی، پایداری در برابر گرما و اشعه فرا بنفش باعث می شود TPE ها اولین انتخاب در بین مواد اولیه مختلف برای تزئینات داخلی خودرو باشند.
پس از مشخص شدن مخاطرات ناشی از استفاده از استابلایزرهای پایه سرب، توسعه استابلایزرهای دیگر سرعت بیشتری گرفت. در بین گروه های مختلف، استابلایزرهای پایه قلع یا همان تین، به دلیل عملکرد فنی بهتر در بهبود عملکرد پایدارسازی حرارتی و ثبات رنگ، جایگاه ویژه ای پیدا کردند و به سرعت توسعه پیدا کردند. به همین دلیل اگر امروز بخواهید استابلایزر تین خریداری کنید با تنوع بیشماری از گریدهای مختلف مواجه خواهید شد.
استابلایزرهای قلع با شکل فیزیکی مایع، اختلاط و پخش بهتری را فراهم می کنند و برای تولید محصولات شفاف نیز مناسب هستند. غلظت کم استفاده (در حدود 2 phr)، حفظ رنگ اولیه و ایجاد پایداری حرارتی در حین فرایند شکل دهی از جمله مهمترین مزایای این گروه از پایدارکننده های حرارتی است.
مشابه تمامی دیگر گروه های پایدار کننده حرارتی، استابلایزرهای قلع نیز محدودیت هایی دارند. از جمله این محدودیت های می توان به موارد زیر اشاره کرد:
در بخش های بعدی با گریدهای مختلف و چگونگی انتخاب گرید مناسب مطالب بیشتری مورد بحث قرار خواهد گرفت.